Organizacje kulturalno-społeczne

Krótki zarys historii OSP w Sierzchowie w latach 1910-2010

Małgorzata Judasz

Ochotnicza Straż Pożarna w Sierzchowie została zawiązana 18 lutego 1910 roku, jest więc najstarszą, po formacji z Opatówka, strażą pożarną w naszej gminie. Nosiła wtedy nazwę: Sierzchowska Ochotnicza Straż Ogniowa.

Powołanie straży było reakcją mieszkańców wsi na liczne pożary, które niszczyły dorobek gospodarzy z Sierzchowa i sąsiednich miejscowości.

Sierzchowska Ochotnicza Straż Ogniowa została formalnie zatwierdzona przez gubernatora kaliskiego 4 marca 1910 roku.

W pierwszym okresie do straży należało 42 druhów, z których zgodnie z ówczesnymi wymaganiami utworzono 3 oddziały: I oddział - "toporników", II oddział - wodny i III oddział - porządkowy.

Organizacja od początku swej działalności zyskała duże wsparcie u mieszkańców wsi, właścicieli okolicznych majątków ziemskich oraz proboszcza parafii Rajsko, księdza Hipolita Zielińskiego, który został pierwszym prezesem straży. Ponadto w skład pierwszego zarządu weszli: Józef Machelak jako komendant i naczelnik, Tomasz Mikulski – jako jego zastępca, Szymon Wencfel – gospodarz, Antoni Małolepszy – sekretarz oraz Józef Kosierb, Józef Tomiec i Jakub Małolepszy. Do pierwszej Komisji Rewizyjnej zostali wybrani Bartłomiej Pawelec, Józef Antczak i Franciszek Machelak.

Już w pierwszym roku swojej działalności, z otrzymanych datków pieniężnych, Straż zakupiła podstawowy sprzęt pożarniczy: hełmy, toporki, bosaki. W kolejnych latach nabyła między innymi: sikawkę ręczną, wóz konny, tłumnice, drabinę przystawną, prądownicę.

Ochotnicza Straż Ogniowa w Sierzchowie szybko stała się bardzo potrzebna okolicznej ludności, nie tylko mieszkańcom Sierzchowa. Świadczy o tym projekt poszerzenia jednostki poprzez utworzenia „oddziału” straży w Rajsku przedstawiony już w 1914 roku. Wtedy to rozpoczęto gromadzenie funduszy a do straży zapisało się 19 mieszkańców Rajska. Wybuch I wojny światowej spowodował odłożenie tych planów na czas bardziej sprzyjający. Ostatecznie OSP w Rajsku powstała w 1921 roku jako samodzielna organizacja.

W 1920 roku ukończono budowę drewnianej szopy, która służyła do przechowywania sprzętu strażackiego. Posiadany sprzęt pozwolił druhom z Sierzchowa brać czynny udział w akcjach gaśniczych w bliższej i dalszej okolicy. W okresie międzywojennym Straż z Sierzchowa wyjeżdżała między innymi do pożarów w Warszewie, Opatówku, Tłokini, Borowie, Bogdanowie, Rajsku, Modle, Nakwasinie, Trojanowie, Koźminku, Liskowie, Chodybkach, Karolewie, Dzięciołach, Pólku, Skraszewie.

W tym czasie znacznie ożywiła się także działalność kulturalno-rozrywkowa straży. Organizowano amatorskie przedstawienia teatralne, jasełka, dyngusy, zabawy taneczne i majówki, loterie fantowe, a dochód z nich przeznaczano na zakup sprzętu gaśniczego, umundurowania oraz materiałów budowlanych z myślą o przyszłej remizie strażackiej.

Około roku 1925 Ochotnicza Straż Pożarna w Sierzchowie otrzymała sztandar, który stał się ważnym symbolem dla wszystkich druhów.

Jesienią 1938 roku oddano do użytku remizę strażacką wybudowaną przy dużym zaangażowaniu mieszkańców wsi oraz wsparciu urzędu gminnego. Ponieważ w Sierzchowie nie było szkoły, nową remizę strażacy udostępnili do prowadzenia zajęć lekcyjnych dla dzieci.

Podczas okupacji niemieckiej straż nadal istniała, jednak była nadzorowana przez niemieckiego sołtysa. Jej działalność została ograniczona do gaszenia pożarów oraz ćwiczeń z zakresu obrony przeciwlotniczej. W tym czasie w historii straży złotymi zgłoskami zapisali się druhowie Władysław Miągowski i Władysław Zgarda, którzy, wbrew rozporządzeniom władz niemieckich, z narażeniem życia swojego i swoich rodzin, ukryli i przechowywali sztandar strażacki. Sztandar ten zachował się do dziś i stanowi cenną pamiątkę oraz jest świadectwem patriotyzmu sierzchowskich strażaków. Podobną odwagą wykazali się inni druhowie, przechowujący w swoich domach mosiężne hełmy strażackie, których wydania także zażądały władze okupacyjne. Warto wspomnieć, że w czasie wojny założono sad strażacki, który owocuje do dzisiaj.

Po zakończeniu wojny straż szybko reaktywowała swoją działalność. Już 4 marca 1945 roku odbyło się zebranie, na którym wybrano nowe władze. Wzbudziło ono duże zainteresowanie w Sierzchowie, ponieważ przybyło na nie aż 80 osób.

W 1946 roku do czasu ukończenia budowy szkoły, w remizie odbywały się zajęcia Publicznej Szkoły Powszechnej w Sierzchowie.

W 1946 roku straż nabyła motopompę, prądownicę oraz węże strażackie. We wrześniu tego roku uroczyście obchodzono jubileusz 35-lecia straży, przy okazji którego poświęcono nowy sprzęt.

W roku 1955 nastąpiło ożywienie działalności straży po kilkuletniej stagnacji i wewnętrznym rozłamie. Symbolem odnowy stała się fundacja nowego sztandaru i uroczyste jego nadanie 8 maja tego roku.

W następnym roku straż zakupiła wóz konny na obręczach gumowych. W latach kolejnych stopniowo uzupełniano sprzęt i wyposażenie gaśnicze.

W roku 1957 remiza strażacka została podłączona do sieci elektrycznej. Od tego czasu możliwe stało się tu urządzanie seansów kina objazdowego z Koźminka, które gromadziły liczną widownię.

We wrześniu 1960 roku uroczyście obchodzono jubileusz 50-lecia działalności Ochotniczej Straży Pożarnej.

W latach 1960-1963 prowadzono rozbudowę remizy, dzięki czemu jej powierzchnia powiększyła się niemal dwukrotne.

W 1967 roku na remizie zamontowano elektryczną syrenę alarmową. Wcześniej w razie alarmu wykorzystywano trąbkę sygnałówkę oraz syrenę ręczną.

Na początku lat siedemdziesiątych straż zakupiła swój pierwszy samochód strażacki.

Poważnym przedsięwzięciem straży jak i całej społeczności Sierzchowa była podjęcie rozbudowy remizy o salę taneczną, zaplecze kuchenne i pomieszczenia pomocnicze. Prace rozpoczęto w roku 1987. Budynek został uroczyście oddany do użytku 29 listopada 1990 roku. Nowa przestronna remiza stworzyła warunki do ożywienia życia kulturalnego środowiska oraz stała się bardziej atrakcyjna dla osób wynajmujących salę na różne uroczystości rodzinne.

Znaczącym nabytkiem dla straży był samochód strażacki „Żuk” otrzymany w 2002 roku przy poparciu Leszka Aleksandrzaka, ówczesnego starosty kaliskiego”.

W latach kolejnych prowadzono remonty bieżące sprzętu i budynku strażackiego oraz prace porządkowe wokół remizy.

13 czerwca 2010 roku jednostka obchodziła uroczystość 100-lecia działalności. W obchodach uczestniczyli przedstawiciele władz samorządowych, parlamentarzyści kaliscy, delegacje straży pożarnych z okolicznych miejscowości, przedstawiciele Zarządu Gminnego i Powiatowego Związku OSP oraz liczni mieszkańcy Sierzchowa i sympatycy straży. Jednosta została otrzymała Złoty Medal "Za Zasługi dla Pożarnictwa", a druhowie wyróżnieni zostali Złotymi Srebrnymi i Brązowymi Medalami "Za Zasługi dla Pożarnictwa", odznakami "Za wysługę lat" i "Wzorowy Strażak". Uroczytość uświetniły orkiestra dęta działająca przy OSP w Rajsku oraz pełen humoru występ uczniów ze Szkoły podstawowej w Sierzchowie. Po zakończeniu części oficjalnej sierzchowscy druhowie zaprosili na poczęstunek przy muzyce. Zabawa trwała do późnej nocy.

Ochotnicza Straż Pożarna jest jedyną obok Koła Gospodyń Wiejskich, organizacją społeczną w Sierzchowie, która oparła się upływowi czasów i działa po dziś dzień. Wśród członków straży w ciągu całego jej istnienia jest wiele powtarzających się nazwisk. Członkowstwo w straży było dla mieszkańców Sierzchowa ważnym elementem życia i w wielu rodzinach przechodziło z ojca na syna. Obecni strażacy są kontynuatorami tej wiekowej już tradycji. Na nich spoczywa zaszczyt i jednocześnie obowiązek godnego jej zachowania i przekazania swoim synom i wnukom.

Szerzej o historii jednostki można przeczytać w opracowaniu "Ochotnicza Straż Pożarna w Sierzchowie w latach 1910-2010" autorstwa Małgorzaty Judasz, wydanym z okazji jubileuszu straży. Książka jest dotępna w naszej bibliotece.

Nieco skróconą wersję pracy można przeczytać także w XXXVI tomie "Rocznika Kaliskiego".

O jubileuszu 100-lecia OSP w Sierzchowie możesz przeczytać także na stronie internetowej Urzędu Gminy w Opatówku.

O samym opracowaniu - także na stronie Urzędu Gminy.