Organizacje kulturalno-społeczne

OSP w Chełmcach

Małgorzata Judasz

Ochotnicza Straż Pożarna w Chełmcach została zawiązana 4 sierpnia 1912 roku. Jest jedną z najstarszych straży pożarnych w naszej gminie. Nosiła wtedy nazwę: Ochotnicza Straż Ogniowa w Chełmcach. Jej założycielami była grupa mieszkańców Chełmc i okolic oddanych sprawom społecznym: gospodarze i ziemianie skupieni w miejscowym Kółku Rolniczym. Inicjatorem i orędownikiem utworzenia straży był ksiądz Józef Połatyński, ówczesny proboszcz parafii Chełmce. Do pierwszego Zarządu Straży Ogniowej wybrani zostali: ks. Józef Połatyński jako prezes, Szczepan Piechota – wiceprezes oraz Śniechowski, Jan Sobocki, Kazimierz Wojtysiak, Sokolnicki i Wańkowski

Po zawiązaniu się Straży Ogniowej w Chełmcach zebrano z datki na najpotrzebniejszy sprzęt i zakupiono m.in. ręczną sikawkę dla oddziału w Chełmcach. Zachowała się ona w posiadaniu straży do dnia dzisiejszego.

Do Straży Ogniowej w Chełmcach należeli mieszkańcy z terenu całej parafii. Straż podzielona była na oddziały skupiające druhów, w zależności od wiosek, w których zamieszkiwali. Początkowo utworzyły się oddziały w Chełmcach, Stobnie, Żydowie, nieco później w Saczynie, Józefowie i Szałem. Każdy oddział miał swojego naczelnika, dowódców, kasjera. Pozostawały one jednak pod wspólnym zarządem i w strukturach Straży Ogniowej w Chełmcach. W 1922 roku z inicjatywy księdza prezesa Edwarda Lidke powołano do życia strażacką orkiestrę dętą. Pierwszy skład orkiestry liczył 14 muzyków. Debiutowali oni w kościele w Chełmcach na pasterce w 1922 r. W 1929 roku straż we wszystkich oddziałach liczyła 63 członków. W składzie straży z czasem wyłoniły się zespoły zajmujące się określonymi działaniami. W połowie lat trzydziestych funkcjonowały: dział zapobiegawczy (zajmował się sprawdzaniem kominów), dział kulturalno-obywatelski (m. in. urządzał pogadanki i imprezy rozrywkowe), dział finansowo-gospodarczy. W 1935 r. zgodnie z wytycznymi Zarządu Głównego Związku OSP w Warszawie, oddziały stały się jednostkami samodzielnymi. W latach trzydziestych w Straży Ogniowej w Chełmcach istniał oddział żeński. Należało do niego 14 kobiet.

W 1931 roku straż otrzymała sztandar. Został on ufundowany z datków społeczeństwa oraz ze środków pozyskanych z działalności rozrywkowej straży. Druhowie mogli cieszyć się nim do początku II wojny światowej. 4 października 1939 r. Niemcy skonfiskowali i zniszczyli sztandar.

Od 1933 r. straż rozpoczęła starania o podbudowanie własnej remizy. Wysiłkiem druhów, z pomocą okolicznych mieszkańców prace trwały do 1939 r. W drugie święto Wielkanocy 10 kwietnia 1939 r. odbyła się pierwsza strażacka zabawa taneczna w nowej remizie.

Od 1937 r. straż w Chełmcach, jako jedna z nielicznych na wsiach, posiadała samochód bojowy marki Ford zakupiony od OSP Kalisz-Rypinek. W czasie wojny samochód wraz z dużą częścią innego sprzętu został skonfiskowany przez Niemców.

Podczas okupacji niemieckiej straż nadal istniała, jednak ograniczyła swoją działalność do gaszenia pożarów oraz ćwiczeń z zakresu obrony przeciwlotniczej. Po zakończeniu wojny straż się szybko reaktywowała. Większość członków Zarządu stanowili ci sami, którzy kierowali Strażą przed rokiem 1939. W latach czterdziestych do Zarządu należeli: prezes - Leon Łuczak, wiceprezes - był Paweł Matysiak naczelnik – Stanisław Wojtysiak, zastępca naczelnika - Józef Maślak, sekretarz – Stanisław Juszczak, gospodarz – Kazimierz Wojtysiak, oraz Jan Bąkowski, Jan Staszak, Stanisław Knop i Cyprian Bąkowski.

Strażacy szybko i skutecznie podjęli starania o uzupełnienie najpotrzebniejszego wyposażenia. Już roku 1945 r. straż zakupiła węże gaśnicze i motopompę. 4 listopada 1945 r. odbyło się uroczyste jej przekazanie i poświęcenie. Druhowie rozpoczęli także starania o ufundowanie nowego sztandaru. Ponownie zwrócili się o pomoc do mieszkańców Chełmc i okolic. Uroczyste przekazanie sztandaru odbyło się 12 czerwca 1949 r. Ponieważ na jednej jego stronie widnieje wizerunek św. Floriana, a więc symbol religijny, w czasach PRL-u wywierano presję na OSP, by poczyniła starania o ufundowanie nowego sztandaru. Jako powód podawano jego nietypowość i niezgodność z wymogami określonymi w Statucie Związku Ochotniczych Straży Pożarnych. Strażacy z Chełmc jednak oparli się naciskom. Sztandar ten służy druhom do dnia dzisiejszego.

Cały czas czyniono starania o pozyskanie sprzętu i wyposażenia bojowego. W 1949 r. OSP w Chełmcach posiadała samochód ciężarowy Gaz, na którym, dla poprawiania skuteczności bojowej w 1951 r. zamontowano cysternę. W 1956 r. OSP Chełmce dysponowała dwiema motopompami. W tym samym roku zakupiono samochód Opel Blitz, na którym zamontowano cysternę. W 1969 r. OSP otrzymała z Komendy Powiatowej nowy samochód bojowy Star 25. W połowie lat siedemdziesiątych przeprowadzono duże remonty w remizie oraz urządzono świetlicę strażacką wraz ze strażacką izbą pamięci. W tym czasie utworzono także Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze. Od tej pory praca z młodzieżą przyniosła jednostce OSP w Chełmcach duży rozgłos w środowisku strażackim w skali całego kraju. Liczebność MDP sięgała niemal 50 członków. Młodzież uczestniczyła w kontrolach przeciwpożarowych, pomagała organizować imprezy strażackie, przeprowadzała zajęcia dla dzieci, startowała z dużymi sukcesami w zawodach pożarniczych, na różnych szczeblach. W 1977 r. wstąpiły do OSP w Chełmcach pierwsze kobiety, które z czasem utworzyły Kobiecą Drużynę Pożarniczą. Lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte to także okres dużych sukcesów strażackiej orkiestry dętej, prowadzonej przez wiele lat przez kapelmistrza Jana Strapagiela. Muzycy z Chełmc brali udział w przeglądach strażackich orkiestr dętych nawet na szczeblu ogólnopolskim i nierzadko zajmowali czołowe miejsca. Okres ten to także czas wytężonej pracy i sukcesów całej OSP w Chełmcach. Może o tym świadczyć przodownictwo we współzawodnictwie miedzy jednostkami OSP w gminie Opatówek, jakie prowadzone było w latach 1972-1989 oraz duży zbiór pucharów i dyplomów za starty w zawodach sportowo-pożarniczych, a także liczne nagrody i podziękowania kierowane do OSP Chełmce.

W latach 1984-1995 trwały prace nad budową nowego Domu Strażaka w Chełmcach. W przedsięwzięcie zaangażowali się strażacy i mieszkańcy Chełmc, władze gminne, liczne instytucje, przedsiębiorstwa. Budowę wspierano przekazywaniem środków finansowych, materiałów budowlanych, użyczaniem sprzętu transportowego i budowlanego, czynami społecznymi, wiedzą fachową. Życzliwym podejściem dla OSP Chełmce wykazał się Czesław Jaśkiewicz, ówczesny włodarz gminy Opatówek, który zaproponował wykup starej remizy przez Urząd Gminy i przekazanie jej na cele szkoły. Uzyskane fundusze, w dużej mierze wspomogły dokończenie budowy. Uroczystość otwarcia nowego Domu Strażaka w Chełmcach odbyła się 14 maja 1995 r.

Nowego samochodu na miarę XXI wieku strażacy doczekali się w 2006 roku, kiedy to Wielkopolski Komendant Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej przekazał OSP Chełmce samochód gaśniczy GBA na podwoziu Star. Uroczystość przekazania i poświęcenia go odbyła się 5 listopada 2006 r.

W 2010 r. ze środków unijnych orkiestra OSP Chełmce otrzymała nowe instrumenty o wartości ponad 12 tys. zł. Pozwoliło to m. in. na przyjęcie 8 młodych uczniów orkiestry. Obecnie funkcję kapelmistrza sprawuje Wojciech Olejnik. Orkiestra liczy około 35 muzyków, a jej repertuar obejmuje bogaty zbiór utworów religijnych i świeckich o charakterze koncertowym oraz marszowo-promenadowym.

W latach 2010-2011 OSP Chełmce uzyskała kolejne dofinansowanie z funduszy unijnych, które zostało przeznaczone na modernizację przyziemia Domu Strażaka. Urządzono świetlicę, łazienkę i pomieszczenie kuchenne. Świetlica służy obecnie całej społeczności lokalnej. Odbywają się tam zebrania, szkolenia, kursy, prezentacje, imprezy środowiskowe, treningi tenisa stołowego. Oprócz OSP świetlicę użytkują m. in.: KGW, rada sołecka, Klub Sportowy „Korona Chełmce”, młodzież szkolna. W przyszłości planuje się wykorzystanie pomieszczeń Domu Strażaka dla prezentacji dorobku kulturowego Chełmc i okolic.

Obecnie zarząd Ochotniczej Straży Pożarnej w Chełmcach tworzą: Jarosław Budka – prezes, Jarosław Kliber – naczelnik, Marta Łazarek – wiceprezes, Andrzej Borwik – zastępca naczelnika, Stanisław Jabłoński – sekretarz, Tadeusz Kapitaniak – skarbnik, Stanisław Bąkowski – gospodarz, Agnieszka Malkowska – kronikarz oraz Dawid Ziąbka – członek Zarządu oraz członkowie Komisji Rewizyjnej: Henryk Owczarek, Henryk Maślak i Kazimierz Tułacz. Do OSP w Chełmcach należy 107 członków czynnych, w tym 27 pań oraz 48 członków Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych.

Szerzej o historii jednostki można przeczytać w opracowaniu "Ochotnicza Straż Pożarna w Chełmcach w latach 1912-2012" autorstwa Małgorzaty Judasz, wydanym z okazji stulecia straży. Książka jest dotępna w naszej bibliotece.