Miejscowości gminy

Chełmce

Wieś sołecka położona na zboczach najwyższego wzgórza gminy Opatówek licząca 693 mieszkańców, siedziba parafii.

Już w XI-XII wieku istniała na wschodnim zboczu wzgórza osada. W XIII w. Chełmce były prawdopodobnie własnością biskupów poznańskich. Przed 1295 r. nastąpiła erekcja parafii Chełmce, uważanej za najstarszą w Kaliskiem. Od przełomu XIII/XIV w. wieś była własnością miasta Kalisza. Na początku XV w. nałożono na miasto Kalisz powinność wypłacania na rzecz kościoła w Chełmcach określonej sumy, gdyż dzięki posiadaniu Chełmc i Wolicy miasto mogło używać herbu.

W 1579 r. Chełmce liczyły 67 dymów i 506 mieszkańców. Przy kościele znajdował się dom szkolny. W 1601 r. arcybiskup Stanisław Karnkowski ustąpił miastu Kaliszowi dziesięciny ze wsi miejskich, między innymi z Chełmc, w zamian za doprowadzenie wody ze źródeł miejskich do kolegium jezuitów w Kaliszu. W 1789 r. Chełmce liczyły 24 dymy i 147 mieszkańców, w 1827 – 37 dymy i 292 mieszkańców. W 1865 r. było we wsi 65 domów.

Na początku XVIII w. czczony był w kościele w Chełmcach obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem jako obraz Matki Boskiej Chełmckiej. Wizytacja z 1730 r. podawała, że obraz posiadał 2 srebrne korony i sukienkę z 46 kwiatami złotniczej roboty. W 1744 r. magistrat kaliski pobudował w Chełmcach drewniany kościół, który stanął na miejscu poprzedniego. Kościół ten spłonął od pioruna w 1881 r. wraz z obrazem Matki Boskiej Chełmckiej. Obecny kościół w Chełmcach zbudowano w latach 1881-83 według projektu architekta Józefa Chrzanowskiego. Ścięto wówczas wierzchołek wzgórza o 5,5 m. i zniszczono najstarszą część przykościelnego cmentarza.

Na zboczach wzgórza, na którym stoi kościół znajduje się cmentarz, który powiększono w 1920 r. Jego powierzchnia wynosi 1,5 ha. Na cmentarzu znajduje się kaplica św. Franciszki Rzymskiej z 1854 r. z zabytkowymi drzwiami pochodzącymi z klasztoru cysterek w Ołoboku.

W 1908 r. istniało w Chełmcach Kółko Włościańskie, którego prezesem był Z. Łaszczyński, zastępcą Piechota. W 1913 r. utworzono Ochotniczą Straż Ogniową, która od 1922 r. posiada własną orkiestrę dętą, a pod koniec lat 30-tych wybudowała remizę strażacką. W 1995 r. oddano w Chełmcach do użytku nowy Dom Strażaka, a dawna remiza została przekazana Zespołowi Szkół.

W okresie międzywojennym Chełmce należały do gminy Żydów. Istniało wówczas we wsi Kółko Rolnicze. Osobą mocno zaangażowaną w życie społeczne i religijne Chełmc był Szczepan Piechota.

W okresie II wojny światowej rolnik z parafii Chełmce - Franciszek Stryjas przygotowywał potajemnie okoliczne dzieci do I Komunii Świętej. Został za to aresztowany przez okupantów na posterunku żandarmerii w Opatówku i zmarł w wyniku tortur w  kaliskim więzieniu 30 lipca 1944 r. Został beatyfikowany 13 czerwca 1999 r. przez papieża Jana Pawła II.

Na początku XIX w. powstała w Chełmcach szkoła elementarna utworzona przez władze pruskie. Przed wybuchem II wojny światowej rozpoczęto w Chełmcach budowę szkoły, ale oddano ją do użytku w grudniu 1946 r. W 1999 r. w wyniku reformy szkolnictwa utworzono Zespół Szkół składający się ze szkoły podstawowej i gimnazjum. W 2003 r. otrzymał on imię Jana Pawła II, a  w 2008 r. wzbogacił się o halę sportową.

Wieś została zelektryfikowana w 1957 r. W 1964  na wzgórzu w Chełmach oddano do użytku wieżę przekaźnikową do przesyłania rozmów telefonicznych i programów telewizyjnych. Wieża, która stała się charakterystycznym elementem krajobrazu ma wysokość 64 m (z antenami – 74 m). Na jej szczyt prowadzi 365 stopni - tyle, ile dni w roku.

Po wojnie powstało we wsi Koło Gospodyń Wiejskich, które w 1969 r. utworzyło amatorski zespół artystyczny „Pod chełmiecką strzechą”. Wieloletnią, bardzo aktywną przewodniczącą KGW była Genowefa Łańcuch. Młodzi skupiali się w Klubie Młodego Rolnika. Do lat dziewięćdziesiątych działało także Kółko Rolnicze i punkt SKR. Obecnie Koło Gospodyń Wiejskich działa przy OSP Chełmce.

Do dziś zachowały się w Chełmcach niektóre dawne nazwy topograficzne, między innymi: Centrum (Rogatka), Chełmce Dolne, Chełmce Górne, Dodatki - Żurawina, Góry Chełmskie, Księże, Kwiatowe, Poduchowne, Zalesie. Wzgórze na którym stoi kościół nazywane jest także Wzgórzem Radości.

Najpopularniejsze

Mapa strony

Katalog on-line