Kościoły

Kościół w Chełmcach

Jadwiga Miluśka-Stasiak

Kościół w Chełmcach

Już w XI-XII wieku istniała na wschodnim zboczu wzgórza osada. W XIII w. Chełmce były prawdopodobnie własnością biskupów poznańskich. Przed 1295 r. nastąpiła erekcja parafii Chełmce, uważanej za najstarszą w Kaliskiem. XIII/XIV w. wieś była własnością miasta Kalisza. Na początku XV w. nałożono na miasto Kalisz powinność wypłacania na rzecz kościoła w Chełmcach określonej sumy, uposażeniem kościoła w Chełmcach było także cło w Ołoboku.

W 1426 r. rektorem kościoła parafialnego w Chełmcach był Szymon. W 1443 r. arcybiskup gnieźnieński Wincenty Kot erygował w kaliskiej kolegiacie czwarty kanonikat, a kanonikami nowej kanonii byli proboszczowie chełmiccy. Pierwszym z nich był Szymon, syn Macieja ze Stawu. Nowa kanonia otrzymała, jako dodatkowe uposażenie, wieś Popów pod Stawem oraz dziesięciny z niektórych pobliskich wsi.

W XVI w. przy kościele znajdował się dom szkolny.  Na początku XVIII w. czczony był w kościele w Chełmcach obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem jako obraz Matki Boskiej Chełmckiej. Wizytacja z 1730 r. podawała, że obraz posiadał 2 srebrne korony i sukienkę z 46 kwiatami złotniczej roboty. W 1744 r. magistrat kaliski pobudował w Chełmcach drewniany kościół, który stanął na miejscu poprzedniego. Kościół ten spłonął od pioruna w 1881 r. wraz z obrazem Matki Boskiej Chełmckiej.

Obecny kościół w Chełmcach zbudowano w latach 1881-83 według projektu architekta Józefa Chrzanowskiego. Ścięto wówczas wierzchołek wzgórza o 5,5 m i zniszczono najstarszą część przykościelnego cmentarza. Do budowy kościoła użyto cegłę z rozbiórki klasztoru cysterek w Ołoboku. Powstała trzynawowa gotycka świątynia p. w. Narodzenia N. M. P. konsekrowana w 1912 r. Wykonano nowy obraz Matki Bożej Przyczyny Naszej Radości, tzw. Matki Bożej Chełmckiej. W kościele znajdują się figury czterech ewangelistów oraz organy.

Na zboczach wzgórza, na którym stoi kościół znajduje się cmentarz, który powiększono w 1920 r. Jego powierzchnia wynosi 1,5 ha. Na cmentarzu znajduje się kaplica św. Franciszki Rzymskiej z 1854 r. z zabytkowymi drzwiami pochodzącymi z klasztoru cysterek w Ołoboku. Obok kościoła znajduje się ażurowa ceglana dzwonnica z trzema dzwonami.

W okresie II wojny światowej rolnik z parafii Chełmce - Franciszek Stryjas przygotowywał potajemnie okoliczne dzieci do I Komunii Świętej. Został za to aresztowany przez okupantów na posterunku żandarmerii w Opatówku i zmarł w wyniku tortur w  kaliskim więzieniu 30 lipca 1944 r. Został beatyfikowany 13 czerwca 1999 r. przez papieża Jana Pawła II.  

W 1997 r. zainstalowano na wieży kościelnej kuranty i przekaźnik dla Radia Maryja oraz Radia Rodzina Diecezji Kaliskiej.

W dzień odpustu 9 września 2009 r. odbyła się uroczysta koronacja Matki Bożej Chełmckiej. Do probostwa w Chełmcach należą 2 kaplice: kaplica p. w. błogosławionego Michała Kozala w Żydowie i kaplica w szpitalu pulmonologicznym w Wolicy. Od 2001 r. czerwono-żółta grupa pielgrzymkowa z Chełmc pielgrzymuje do Częstochowy jako jedna z grup pielgrzymki kaliskiej. Parafia Chełmce liczy obecnie 4300 wiernych.

Oprócz kaplicy św. Franciszki na cmentarzu w parafii są jeszcze 2 kaplice – szpitalna w Wolicy i kaplica p.w. bł. Michała Kozala w Żydowie.

Proboszczem parafii Chełmce jest ks. kanonik Jerzy Salamon.                                                                                                                                                                                            

Najpopularniejsze

Mapa strony

Katalog on-line