Gospodarka

Państwowy Ośrodek Maszynowy 1952-1980

Stanisław Kuś

Kontynuując rozważania na tematy gospodarcze naszej miejscowości pragnę w dzisiejszym odcinku zwrócić uwagę naszych czytelników na zakład, którego już wprawdzie nie ma, ale istnienia którego z kilku choćby powodów nie sposób nie przypomnieć. Mowa oczywiście o Państwowym Ośrodku Maszynowym w Opatówku.

W rozważaniach swoich ograniczę się wyłącznie do roli jaką opatowski POM spełniał od momentu jego powołania do czasu przeniesienia jego siedziby do Kalisza, a przede wszystkim do tych elementów i kierunków jego działalności, także już jako zakładu wchodzącego w skład przedsiębiorstwa kaliskiego, z jakich w środowisku miejscowym był znany i został powszechnie zapamiętany.

POM w Opatówku powstał 1 października 1952 roku jako 303-cie kolejne tego typu przedsiębiorstwo w kraju. Jako bazę do utworzenia tego przedsiębiorstwa wykorzystano tereny oraz obiekty po byłym majątku dworskim przy obecnej ulicy Szkolnej.

Zły techniczny stan przejętych budynków, brak niezbędnego wyposażenia i zaplecza, to właściwie wszystko co w momencie startu, poza aktem erekcyjnym, można było nowo powstałemu przedsiębiorstwu w tym czasie oferować.

A jednak temu przedsiębiorstwu oferowano także coś innego. Oferowano, a właściwie przydzielono również określone zadania. Poza naprawą i remontem starego sprzętu rolniczego z tzw. "demobilu" i pochodzącego z darów "UNRY" były to zadania w zakresie uprawy roli, siewów, zbioru plonów, omłotów, a także zadania w zakresie świadczenia pomocy agrotechnicznej i zootechnicznej. W okresie tym POM-y wykonywały również określone zadania polityczne synchronizując w znacznej mierze swoje działanie z działalnością nowo tworzonych i już istniejących rolniczych spółdzielni produkcyjnych.

Ideę stopniowego uspołecznienia rolnictwa realizowano poprzez tworzenie spośród gospodarstw indywidualnych małych i średnich, tzw. zespołów uprawowych. Z perspektywy minionych lat na tę właśnie działalność pomowską patrzymy dziś z dużą rezerwą, a nawet z pewną niechęcią.

Stojące przed rolnictwem, a także POM-ami zadania weryfikował także sam czas. Rozszerzając zakres wykonywanych robót i usług przystąpiono do prac obejmujących m.in. zrywkę i wywóz drewna z lasu oraz uruchomiono dział eksploatacji i transportu drogowego.

W 1955 r. opatowski POM zatrudniał już 40-tu pracowników, dysponował jednocześnie 40-ma ciągnikami wraz z określonym zestawem maszyn towarzyszących.

Widoczny przełom w działalności pomowskiej zaznaczył się na przełomie lat 50 i 60-tych.

Dotychczasowa działalność ulegała dalszemu rozszerzeniu o usługi instalacyjno-montażowe w zakresie takich robót jak: montaż maszyn czyszczących i suszących, a także montaż urządzeń do transportu zbóż w magazynach zbożowych.

Jednocześnie z tą działalnością wykonywano remonty i konserwację urządzeń wytwórczych w gorzelniach i mleczarniach. Zasięgiem swych robót już wtedy objęto niemal teren całego kraju.

W 1960 r. przypisując POM-om nowe zadanie w zakresie doradztwa technicznego i technologicznego na rzecz Kółek Rolniczych i innych jednostek pracujących w rolnictwie, uczyniono praktycznie POM-y jednostkami odpowiedzialnymi za organizację i stan techniczny eksploatowanego sprzętu w rolnictwie na terenie całego powiatu kaliskiego.

Systematyczny rozwój zakresu świadczonych usług i robót wymagał-jednak nowych powierzchni produkcyjnych i nowych pomieszczeń.

W tym celu opatowski POM przejmuje od Stacji Hodowli Roślin w Marchwaczu określone pomieszczenia warsztatowe wraz z 12-to osobową załogą w Kaliszu przy ul. Częstochowskiej 12.

Po wybudowaniu tam hali napraw ciągników i pomieszczeń biurowych, siedziba POM-u przeniesiona zostaje z dniem 1 maja 1962 r. do Kalisza. Nie oznacza to jednak likwidacji samej placówki w Opatówku. Wręcz odwrotnie. Już jako zakład, wchodzący w skład nowego przedsiębiorstwa, placówka ta zaczyna żyć jeszcze intensywniej. Najlepsze lata rozwoju to okres pomiędzy rokiem 1960 - 1968.

Efektem końcowym działań inwestycyjnych i remontowych tego okresu było oddanie do eksploatacji następujących obiektów:
- nowego warsztatu naprawy ciągników
- nowego budynku garaży oraz wiaty
- nowego budynku mieszkalnego 6-cio rodzinnego wraz z budynkiem gospodarczym
- budynku portierni
- nowej bazy paliw, a także ciągu budynków po remoncie mieszczących halę maszyn, magazyn części, warsztat elektryczny, wypożyczalnie narzędzi i halę dla potrzeb produkcji. Utwardzono także całkowicie teren wewnątrz zakładu oraz zmodernizowano drogi dojazdowe.

Po rozbudowie i modernizacji, przez następne prawie 12 lat, kontynuowano tutaj produkcję określonych urządzeń niezbędnych do mechanizacji magazynów zbożowych (wiodący kierunek działalności POM-u w zakresie robót instalacyjno-montażowych) świadczono usługi remontowe, a także zaopatrywano niemal wszystkie jednostki rolnicze w rejonie w paliwo płynne.

Historia opatowskiego POM-u i późniejszego zakładu filialnego kończy się 1 stycznia 1980 roku. Z dniem tym, z wyjątkiem Bazy Paliw, obiekt przejmuje Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Rolnictwa i Wsi w wodę "Wodrol" w Andrespolu. Dziś po opatowskim POM poza szarymi i smutnymi budynkami, pozostało także coś, co tak szybko nie przemija.

Pozostała dobra opinia o jego ludziach, którzy go budowali i modernizowali, pozostały wspomnienia o zawsze schludnym, pięknie utrzymanym zakładzie. Pozostały po POM-ie także trwałe efekty jego działań na zewnątrz, na ulicy przy której istniał ponad 27 lat (ogrodzenie, chodniki).

"Opatowianin", styczeń 1993

Najpopularniejsze

Mapa strony

Katalog on-line